Tết Nguyên Đán là thời điểm “mở đầu” cho một chu kỳ mới, nên theo quan niệm dân gian, mọi lời nói, hành động hay sự việc xảy ra trong những ngày đầu năm đều có ảnh hưởng đến vận khí cả năm. Vì vậy, từ bao đời nay, người Việt đã truyền lại nhiều điều kiêng kỵ ngày Tết như một cách để cầu mong may mắn, an khang, thịnh vượng. Cùng tìm hiểu những phong tục tập quán về điều nên kiêng trong dịp Tết bạn nhé!
Kiêng quét nhà, đổ rác vào mùng 1
Một trong những điều cấm kỵ phổ biến nhất vào ngày mùng 1 Tết là không quét nhà, không đổ rác. Theo tạp chí đàn ông tổng hợp từ quan niệm dân gian, việc quét nhà hay đổ rác vào ngày đầu năm sẽ đồng nghĩa với việc “quét lộc”, “đổ tài lộc” ra khỏi nhà, khiến cả năm đó gia đình bị thất thoát tiền bạc, gặp xui xẻo.
Tuy nhiên, để nhà cửa sạch sẽ đón năm mới, các gia đình thường tổng vệ sinh vào 28, 29 hoặc 30 Tết, sau đó hạn chế quét nhà vào ngày mùng 1. Nếu buộc phải dọn, họ sẽ quét nhẹ nhàng và gom rác vào một góc, không mang ra khỏi nhà cho đến ngày hôm sau.
Những điều kiêng kỵ ngày Tết: Kiêng làm vỡ đồ
Làm vỡ ly, chén, gương, gốm sứ… vào ngày Tết được xem là điềm gở. Trong văn hóa Á Đông, việc đổ vỡ biểu trưng cho sự đổ vỡ tình cảm, tài lộc hoặc sức khỏe. Đặc biệt, việc làm vỡ gương còn được tin là khiến cho ma quỷ có cơ hội quấy phá. Chính vì vậy, trong những ngày đầu năm, mọi người đều cố gắng cẩn trọng trong từng hành động, nhất là khi sử dụng các vật dụng dễ vỡ.
Nếu chẳng may xảy ra, người xưa thường sử dụng các lời nói mang tính trấn an như “vỡ để đổi mới”, “vỡ để phát tài”, nhằm xua đi điềm xấu.
>> Tìm hiểu về thất vật là gì trong phong thủy
Kiêng nói điều xui, khóc lóc hay cãi vã
Ngày đầu năm là thời điểm đón điều may mắn, vui vẻ. Vì vậy, người ta tránh nói những từ mang hàm ý tiêu cực như “chết”, “mất”, “tiêu”, “hết”, “xui”, “đau” hay nhắc đến tai nạn, bệnh tật. Những từ này được cho là mang theo điềm gở, không tốt cho cả năm.
Bên cạnh đó, việc cãi nhau, la hét, khóc lóc trong ngày Tết cũng bị xem là xui xẻo, là dấu hiệu cho một năm nhiều mâu thuẫn, bất hòa và đau buồn. Chính vì thế, không khí Tết luôn cần sự hòa thuận, nhẹ nhàng và đầy tiếng cười.
Một trong những điều kiêng kỵ ngày Tết: Kiêng vay mượn, trả nợ
Một trong những nguyên tắc bất thành văn trong ngày đầu năm là không vay mượn tiền bạc hoặc đòi nợ. Bởi việc này không chỉ gây mất lòng mà còn được cho là sẽ khiến người đi vay cả năm phải sống trong cảnh thiếu thốn, nợ nần. Ngược lại, nếu bị người khác đòi nợ hoặc cho vay tiền vào mùng 1, chủ nhà cũng có thể bị “rút” lộc đi mất.
Do đó, nhiều người thường có thói quen trả hết nợ trước Tết, chuẩn bị một năm mới sạch sẽ, không vướng bận về tài chính.
Kiêng mặc đồ đen, trắng
Màu sắc trang phục ngày Tết cũng mang nhiều yếu tố tâm linh. Người xưa thường tránh mặc đồ đen hoặc trắng, vì đây là hai màu thường xuất hiện trong đám tang, tượng trưng cho sự tang tóc, buồn thương.
Thay vào đó, người Việt chuộng những gam màu tươi sáng như đỏ, vàng, hồng, tượng trưng cho may mắn, phúc lộc và thịnh vượng.
Những điều kiêng kỵ ngày Tết khác
Kiêng ăn những món “mất lộc”
Trong mâm cơm đầu năm, người Việt cũng rất chú trọng đến việc kiêng kỵ các món ăn mang ý nghĩa không tốt. Ví dụ:
-
Không ăn thịt chó, mực vì cho là đen đủi, xui xẻo.
-
Không ăn cháo trắng, vì thường được dùng trong các dịp không vui như đám tang.
-
Tránh ăn trứng vịt lộn đầu năm vì có chữ “lộn”, dễ gây đảo lộn cuộc sống.
Thay vào đó, các món như thịt kho trứng, bánh chưng, bánh tét, canh măng, dưa món lại được ưa chuộng vì mang ý nghĩa sum vầy, no đủ.
Kiêng người xông đất có vía xấu
Theo quan niệm dân gian, người xông đất là người đầu tiên bước vào nhà trong năm mới và có thể ảnh hưởng đến vận khí của cả gia đình trong suốt năm. Vì thế, việc chọn người xông đất rất được coi trọng.
Người được mời xông đất thường là người có tuổi hợp với gia chủ, tính cách vui vẻ, làm ăn phát đạt. Ngược lại, nếu để người có “vía dữ” – người hay xui xẻo, vừa gặp tang sự hoặc có tính khí nóng nảy – bước vào nhà đầu tiên sẽ bị xem là điềm xấu.
Kiêng ngủ dậy muộn
Tết là dịp nghỉ ngơi, nhưng ngủ nướng trong những ngày đầu năm lại bị xem là biểu hiện của sự lười biếng, chậm chạp. Dân gian quan niệm rằng, ai lười biếng, dậy muộn trong những ngày đầu năm thì cả năm sẽ bị trì trệ, làm ăn không hanh thông. Vì vậy, nhiều người thường dậy sớm vào mùng 1 để đón bình minh, mở cửa đón lộc, thể hiện sự chủ động và may mắn.
Kiêng cho lửa, cho nước
Lửa và nước tượng trưng cho sự sống và tài lộc. Vì vậy, người Việt xưa tránh cho người khác mượn lửa (bật lửa, diêm) hay lấy nước vào mùng 1, sợ “mất lộc”, “mất đỏ”, “tiêu tan vận may”.
Đặc biệt, việc cho lửa từ sáng sớm ngày Tết được cho là sẽ khiến cả năm gia đình rơi vào cảnh thiếu thốn, không giữ được sự ấm no. Tốt nhất là nên từ chối khéo nếu có ai hỏi xin lửa đầu năm.
Dù ngày nay nhiều người có xu hướng sống hiện đại và không quá tin vào mê tín, nhưng những điều kiêng kỵ ngày Tết vẫn được gìn giữ như một nét văn hóa truyền thống đáng quý. Đó không chỉ là sự thận trọng đầu năm mà còn là biểu hiện của lòng thành, của khát vọng hướng đến một năm mới may mắn, hạnh phúc và suôn sẻ.
Xem thêm: Xin chữ đầu năm 2024: Đầu năm nên xin chữ gì?
Xem thêm: Có nên thắp hương liên tục ngày Tết- Thắp thế nào cho đúng?
Văn hóa kiêng kỵ không phải để ràng buộc hay tạo sự căng thẳng, mà là cách để người Việt trân trọng thời khắc giao mùa, hướng đến những giá trị tốt đẹp trong đời sống tinh thần. Giữ gìn phong tục Tết chính là giữ gìn hồn cốt dân tộc, kết nối quá khứ với hiện tại và tương lai.
