Phong tục Tết Trung thu ở Việt Nam là một nét đẹp văn hóa lâu đời, mang ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tinh thần của người dân. Để hiểu rõ hơn về phong tục này thì bạn cùng tìm hiểu bài viết dưới đây nhé.
1. Nguồn gốc và ý nghĩa của phong tục tết trung thu ở Việt Nam
1.1 Phong tục tết trung thu ở Việt Nam diễn ra vào ngày nào?
- Tết Trung thu diễn ra vào ngày rằm tháng 8 âm lịch hằng năm, thường rơi vào giữa tháng 9 hoặc đầu tháng 10 dương lịch. Đây là ngày hội lớn, còn được gọi là Tết thiếu nhi, Tết đoàn viên hay Tết trông trăng. Trẻ em đặc biệt yêu thích dịp này vì được tặng đèn ông sao, đèn kéo quân, bánh nướng và tham gia nhiều hoạt động vui chơi.
- Năm 2024, Tết Trung thu sẽ rơi vào ngày 17/9 dương lịch, tức ngày 15/8 âm lịch. Mặc dù không phải ngày lễ chính thức, khắp cả nước vẫn tổ chức các sự kiện sôi động và trang trí đặc biệt để chào đón Tết Trung thu.
1.2 Nguồn gốc của phong tục tết trung thu ở Việt Nam
- Tết Trung thu xuất phát từ Trung Quốc, lần đầu tổ chức vào thời nhà Chu hơn 3.000 năm trước. Ban đầu, đây là dịp lễ tôn vinh mặt trăng và cầu cho mùa màng bội thu. Đến thời nhà Đường (618–907), phong tục này trở nên phổ biến với hoạt động ngắm trăng, thả đèn lồng và tổ chức yến tiệc vào đêm rằm.
- Ở Việt Nam, Tết Trung thu xuất hiện từ lâu đời, được ghi nhận trên trống đồng Ngọc Lũ và bia đá chùa Đọi năm 1121. Dưới thời Lê – Trịnh, Tết Trung thu được tổ chức xa hoa với các hoạt động như đua thuyền, múa rối nước và rước đèn tại kinh thành Thăng Long.
1.3 Ý nghĩa đặc biệt của Tết Trung thu
Với người Việt Nam, Tết Trung thu mang ý nghĩa sâu sắc, là dịp để:
- Sum họp gia đình: Các thành viên quây quần bên mâm cỗ, cùng kể nhau nghe những câu chuyện đời thường.
- Bày tỏ lòng biết ơn: Thế hệ con cháu thể hiện lòng biết ơn với ông bà, cha mẹ, trong khi người lớn cũng cảm ơn con trẻ vì sự gắn kết gia đình.
- Vui chơi và giải trí: Những hoạt động như rước đèn, múa lân, phá cỗ tạo không khí vui tươi cho mọi người.
- Giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống: Tết Trung thu với lịch sử hơn 3.000 năm đã trở thành biểu tượng văn hóa đẹp của dân tộc Việt.
2.Những phong tục quen thuộc trong dịp Tết Trung thu ở Việt Nam
Rước đèn Trung thu – Niềm vui tuổi thơ
Xem thêm: Cách chuẩn bị mâm cúng cô hồn trong mùa Vu Lan báo hiếu
Xem thêm: Tìm hiểu lễ nhập quan trong tang lễ truyền thống Việt
- Rước đèn Trung thu là một trong những phong tục truyền thống lâu đời và đặc biệt được trẻ em háo hức mong đợi. Đêm rằm tháng 8, khi ánh trăng tỏa sáng khắp mọi nơi, trẻ em khắp các vùng quê hay phố thị lại tụ họp, tay cầm những chiếc đèn lồng lung linh nhiều màu sắc, vừa đi vừa hát vang các bài hát truyền thống như “Rước đèn tháng Tám” hay “Thằng Cuội”.
- Những chiếc đèn truyền thống như đèn ông sao, đèn kéo quân, đèn lồng giấy xếp, đèn cá chép được làm thủ công rất cầu kỳ và mang đậm nét văn hóa dân gian Việt Nam.
Phá cỗ đêm trăng – Biểu tượng của sự đoàn viên
- “Phá cỗ” vào đêm rằm tháng 8 là hoạt động không thể thiếu trong phong tục tết trung thu ở Việt Nam. Vào buổi tối, các gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cỗ Trung thu đầy ắp bánh trái, hoa quả để cả nhà cùng nhau thưởng thức khi trăng tròn và sáng nhất.
- Mâm cỗ thường bao gồm các loại trái cây quen thuộc như bưởi, chuối, hồng, na, lựu, quả thị và đặc biệt là bánh nướng, bánh dẻo – hai loại bánh đặc trưng của dịp Trung thu.
Múa lân – múa sư tử: Mang may mắn và niềm vui
- Múa lân, hay còn gọi là múa sư tử, là hoạt động mang tính truyền thống, thường diễn ra vào dịp Tết Trung thu. Những đoàn múa lân gồm các nghệ sĩ biểu diễn điêu luyện, kết hợp với tiếng trống rộn ràng và điệu nhảy uyển chuyển của lân, tạo nên không khí náo nhiệt và vui tươi.
Thả đèn hoa đăng – Gửi gắm ước nguyện
- Thả đèn hoa đăng là phong tục đẹp và mang ý nghĩa tâm linh trong dịp Tết Trung thu. Những chiếc đèn hoa đăng nhỏ được làm từ giấy hoặc lá sen, bên trong đặt một ngọn nến.
- Khi màn đêm buông xuống, đèn được thả trôi nhẹ nhàng trên sông, ao hồ, mang theo lời cầu nguyện cho bình an, hạnh phúc và mùa màng bội thu.
Bày mâm ngũ quả và thưởng thức bánh Trung thu
- Mâm ngũ quả là một phần quan trọng trong lễ cúng Tết Trung thu. Mâm cỗ này thường bao gồm bưởi, chuối, na, hồng, lựu hoặc các loại quả khác theo mùa, được bày biện khéo léo để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và cầu mong cho gia đình được bình an, sung túc.
- Bên cạnh đó, bánh nướng và bánh dẻo được xem là linh hồn của Tết Trung thu. Những chiếc bánh không chỉ mang hương vị truyền thống mà còn gắn liền với ý nghĩa đoàn viên, hạnh phúc và tròn đầy.
Phong tục tết trung thu ở Việt Nam sẽ có kể chuyện sự tích và thưởng trăng
- Đêm Trung thu còn là dịp để mọi người cùng nhau ngắm trăng và kể cho trẻ em nghe những câu chuyện dân gian như sự tích chú Cuội và chị Hằng.
- Đây là cách để truyền dạy cho con trẻ những bài học ý nghĩa, đồng thời giúp các em thêm yêu quý và tự hào về những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Tổ chức các trò chơi dân gian và lễ hội
- Nhiều địa phương tổ chức các lễ hội Trung thu với các trò chơi dân gian như đập niêu đất, kéo co, nhảy sạp, thi làm đèn lồng hay các cuộc thi múa lân, múa rối nước.
- Những hoạt động này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa dân gian trong đời sống hiện đại
Hy vọng rằng với những thông tin chia sẻ trên đây thì bạn đã nằm được phong tục tết trung thu ở Việt Nam rồi nhé.
