Cây nêu ngày Tết là một biểu tượng truyền thống trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam, mang đậm dấu ấn văn hóa và tâm linh. Vậy cây nêu có ý nghĩa gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
1. Cây nêu ngày Tết – Biểu tượng văn hóa lâu đời
Tục lệ dựng cây nêu vào dịp Tết Nguyên Đán đã có từ lâu đời và trở thành một phong tục đặc trưng của người Việt. Theo truyền thống, cây nêu được làm từ cây tre hoặc cây trúc, cao từ 5 đến 7 mét. Tre được chọn vì đây là loài cây có sức sống mãnh liệt, mọc thẳng, vững chãi, biểu tượng cho sự kiên cường và bền bỉ.
Cây tre này được chặt bỏ tất cả lá dọc theo thân, chỉ giữ lại phần lá trên ngọn. Tùy theo phong tục của từng vùng miền, trên ngọn cây tre có thể được treo đèn lồng, chuông gió, cờ hội, hoặc các vật dụng trang trí khác. Cây nêu được dựng trước cửa nhà từ ngày 23 tháng Chạp cho đến hết mùng 3 Tết, tạo nên không khí xuân, tươi mới cho mỗi gia đình.
2. Ý nghĩa tâm linh của cây nêu ngày Tết
- Cây nêu ngày Tết mang trong mình nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Một trong những ý nghĩa lớn nhất là xua đuổi tà ma, quỷ dữ và bảo vệ gia đình trong suốt dịp Tết.
- Trong tín ngưỡng dân gian, người Việt tin rằng vào những ngày cuối năm, các vị thần linh sẽ lên chầu trời, không còn cai quản nhân gian. Vì vậy, ma quái, quỷ dữ có thể vào phá hoại cuộc sống của con người.
- Cây nêu, với hình ảnh cao lớn, kiên cường của cây tre, là biểu tượng của sự bảo vệ, xua đuổi ma quái và giúp gia đình được an toàn trong suốt ba ngày Tết.
- Trên ngọn cây, người dân thường treo các vật phẩm như chuông gió, đèn lồng, túi vàng mã, các lá cây dược liệu để làm vật trừ tà, giúp mang lại sự bình an cho gia đình.
3. Sự tích về cây nêu ngày Tết
Để hiểu rõ hơn ý nghĩa của cây nêu, chúng ta cần phải biết về sự tích của nó. Theo truyền thuyết dân gian, vào thời kỳ xưa, quỷ dữ xâm chiếm đất đai và bóc lột dân chúng. Chúng bắt con người nộp lúa cho chúng, chỉ cho họ giữ lại phần ngọn, còn phần gốc là của quỷ. Con người sống trong cảnh nghèo khổ, bần cùng, chỉ biết cầu xin sự giúp đỡ từ các vị thần linh.
Đức Phật biết được và đã chỉ cho con người cách trồng khoai lang. Khi thu hoạch, con người sẽ nộp phần ngọn cho quỷ, còn phần củ khoai là của họ. Lũ quỷ tức giận vì không nhận được gì và yêu cầu con người trồng lúa để chúng có thể lấy phần gốc. Tuy nhiên, Đức Phật đã chỉ con người trồng bắp ngô. Khi thu hoạch, con người đã lấy trái ngô, còn quỷ thì không lấy được gì.
Tức giận, lũ quỷ đòi lại hết đất đai và không cho con người mượn nữa. Đức Phật đã giúp con người bằng cách xin cho một phần đất nhỏ để họ có thể canh tác. Điều này tạo nên biểu tượng của cây nêu, giúp xua đuổi tà ma và quỷ dữ mỗi khi Tết đến.
4. Cây nêu và ý nghĩa trong phong tục Tết
Bên cạnh việc xua đuổi tà ma, cây nêu còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an lành, may mắn và thịnh vượng. Cây nêu được dựng lên như một cầu nối giữa trời và đất, giúp gia đình kết nối với các vị thần linh. Việc dựng cây nêu không chỉ là một phong tục, mà còn thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần thánh.
Xem thêm: Tìm hiểu lễ cúng bến nước của dân tộc Ê Đê Tây Nguyên
Xem thêm: Khám phá lễ hội Kate của người Chăm và nghi lễ đặc trưng
- Ở các vùng miền, cây nêu còn thể hiện mong muốn mùa màng bội thu. Ở một số vùng miền núi phía Bắc, người dân dựng cây nêu vào các dịp lễ cầu mùa, để tạ ơn thần linh đã bảo vệ cho mùa màng bội thu và cầu xin một vụ mùa mới. Cây nêu cũng thể hiện sự kính trọng với các thần linh và tổ tiên, mong cho họ về ăn Tết cùng gia đình, đoàn tụ trong không khí ấm cúng, đầy đủ.
- Trong xã hội hiện đại, cây nêu ngày Tết vẫn giữ nguyên giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc. Nó không chỉ mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, quỷ dữ mà còn là biểu tượng của sự bảo vệ, sự đoàn kết và bình an. Việc dựng cây nêu đã trở thành một phần không thể thiếu trong không khí Tết Nguyên Đán của người Việt, giúp gia đình có được một năm mới an lành, đầy đủ và may mắn.
- Ngoài ý nghĩa bảo vệ và cầu mong may mắn, cây nêu còn là một món quà tinh thần, thể hiện sự đoàn kết của cộng đồng. Các gia đình trong một làng, một khu phố thường dựng cây nêu chung để tạo không khí ấm áp, thân thiện và mừng xuân.
Hy vọng rằng với những thông tin chia sẻ trên đây bạn đã nắm được cây nêu ngày tết có ý nghĩa gì rồi nhé.
